موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال بخشنامه های شماره 9557/92/220-14/5/1392 و 7916/92/220-26/4/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور 2- ابطال بخشنامه شماره 16139/92/230-20/9/1392 معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور از زمان صدور
گردش کار: دیوان محاسبات کشور به موجب شکایت نامه شماره 1224/20000-3/12/1394 اعلام کرده است که:
"ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
احتراماً، همان گونه که مستحضرند:
1- به موجب بند (3) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری «فوق العاده سختی کار و کار در محیطهای غیر متعارف نظیر کـار بـا اشعه و مـواد شیمیایی، کار بـا بیماران روانی، عفونـی و در اورژانس و در بخشهـای سوختگی و مراقبتهای ویژه بیمارستانی تا (1000) امتیاز و در مورد کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره وکار در اعماق دریا، امتیاز یاد شده با تصویب هیأت وزیران تا سه برابر قابل افزایش خواهد بود.»
2- مطابق ماده (78) ماخذ موصوف «در دستگاههای مشمول این قانون کلیه مبانی پرداخت خارج از ضوابط و مقررات این فصل ... با اجرای این قانون لغو می گردد.»
3- مستفاد از دادنامه شماره (727)-10/6/1394 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بیان مصادیق سختی کار و کار در محیطهای غیر متعارف، مندرج در بند (3) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 که به موجب استحقاق پرداخت فوق العاده موضوع بند مذکور خواهد بود از باب تمثیل می باشد. بدیهی است تعیین مصادیق دیگر باید تشابه موضوع و ماهیت با موارد یاد شده سنخیت داشته باشد.
بنا به مراتب:
الف) معاونت اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور طی نامه شماره 9557/92/220-14/5/1392 اقدام به برقراری فوق العاده سختی کار برای پستهای کارشناس و کارشناس ارشد امور اجرایی، کمک کارشناس و کارشناس و کارشناس ارشد امور بازرگانی، اقتصاد کشاورزی، جغرافیا و سنجش از دور، کارشناس ارشد و کارشناس و کاردان و کمک کارشناس نقشه برداری، نقشه بردار، کاردان و کمک کارشناس امور تشکلهای تولیدی و کشاورزی، کارشناس ارشد امور اجرایی مشاغل سازمانی مستقر در سازمانهای استانی جهاد کشاورزی کرده است.
ب) معاونت حقوقی، امور مجلس و استانهای معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور طی نامه شماره 16139/92/230-20/9/1392 اقدام به برقراری فوق العاده سختی شرایط کار برای کارگزاران امر رسیدگی تخلفات اداری در دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری به شرح موافقت نامه شماره 124283/92/222/د-19/9/1392 می نماید.
ج) معاونت هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور طی نامه شماره 7916/92/220-26/4/1392 و موافقت نامه شماره 43085/91/22-25/11/1391 معاونت راهبردی منابع انسانی معاونت مذکور مبادرت به برقراری فوق العاده سختی کار تعدادی از پستهای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از جمله رئیس اداره ثبت، کارشناس امور اسناد و املاک و ... و اعطای امتیاز 600 لغایت 1000 بابت فوق العاده سختی شرایط کار در محیط غیر متعارف برای کارکنان سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نموده است.
بنابراین بر این اساس مفاد نامه های اخیرالذکر از حیث عدم تشابه موضوع و سنخیت ماهیت موارد یاد شده مغایر با مفاد بند (3) ماده (68) و ماده (78) قانون مدیریت خدمات کشوری، آیین نامه و دستورالعمل اجرایی مربوط و مالاً دادنامه اصداری هیأت عمومی اخیرالذکر ارزیابی می شود.
بنا علی هذا در اجرای مواد (12) و (13) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال نامه های شماره 9557/92/220-14/5/1392 معاونت اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، 16139/92/230-20/9/1392 معاونت حقوقی، امور مجلس و استانهای معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور و شماره 7916/92/220-26/4/1392 معاونت هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور از زمان صدور مورد استدعاست."
متن مصوبات مورد اعتراض به قرار زیر است:
- مصوبه شماره 9557/92/220-14/5/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور
"جناب آقای منصور خاکی
معاون محترم توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جهاد
موضوع: برقراری فوق العاده سختی شرایط محیط کار
با سلام و احترام:
بازگشت به نامه شماره 3139/200-18/4/1392 آن معاونت در خصوص تعیین و برقراری امتیاز فوق العاده سختی شرایط کار و کار در محیطهای غیر متعارف متصدیان مشاغل پیشنهادی، با توجه به بررسیهای انجام شده و نظر به شرح وظایف و مسؤولیتهای متصدیان پستهای سازمانی مورد نظر بدین وسیله در اجرای بند (3) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری و بخشنامه شماره 50795/200-5/10/1389 این معاونت، جدول فهرست مشاغل سازمانی زیر به فهرست مشاغل سازمانی ابلاغی (مستقر در سازمانهای استانی جهاد کشاورزی) موضوع نامه شماره 6842/92/220-11/2/1393 این معاونت، اضافه می گردد.
| ردیف | عناوین مشاغل | امتیاز |
| 1 |
تکنسین، کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد تکثیر و پرورش آبزیان |
600 |
| 2 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد تولید و تکثیر و پرورش آبزیان |
600 |
| 3 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس وکارشناس ارشد آزمایشگاه و کنترل کیفی آبزیان |
600 |
| 4 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد فنی آبزیان |
600 |
| 5 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد عمران |
500 |
| 6 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد تحقیقات گیاه پزشکی |
600 |
| 7 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد تحقیقات گیاه شناسی |
600 |
| 8 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد برنامه ریزی کشاورزی |
400 |
| 9 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی |
400 |
| 10 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد آزمایشگاه کشاورزی |
600 |
| 11 |
کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد صنایع کشاورزی |
600 |
| 12 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد اطلاعات جغرافیا و سنجش از دور |
500 |
| 13 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد پیشگیری و مقابله با مخاطرات کشاورزی |
600 |
| 14 |
تکنسین، کمک کارشناس، کاردان، کارشناس و کارشناس ارشد تاسیسات |
600 |
| 15 |
تکنسین امور زمین |
600 |
| 16 |
کارشناس و کارشناس ارشد امور اجرایی |
600 |
| 17 |
کمک کارشناس، کارشناس و کارشناس ارشد امور بازرگانی |
500 |
اضافه می نماید چنانچه مشاغل سازمانی
استانی جهاد کشاورزی که برای آنان سختی شرایط کار تعیین شده است در ستاد
وزارتخانه وجود داشته باشند میزان سختی کار متصدیان مشاغل مذکور در ستاد
وزارتخانه با 100 امتیاز کمتر قابل اعمال خواهد بود."
- مصوبه شماره 7916/92/220-26/4/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور
"معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور
معاونت هماهنگی اجرای مقررات اداری
جناب آقای شاهرخیان
معاون محترم توسعه منابع انسانی و پشتیبانی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
موضوع: سختی شرایط کار
با سلام و احترام:
بازگشت به نامه شماره 244420/91-12/12/1391 در خصوص تجدیدنظر و افزایش میزان امتیاز فوق العاده سختی شرایط کار و کار در محیطهای غیر متعارف پستهای سازمانی ذی ربط در سراسر کشور در آن سازمان اعلام می دارد:
با توجه به بررسیهای به عمل آمده در خصوص برقراری میزان فوق العاده سختی شرایط کار و نظر به مشخصات و شرح وظایف مستخدمین رسمی و پیمانی ارسالی و وجود عواملی نظیر کار در محیط غیر متعارف، کار در شرایط جوی نامساعد، کار در محیط سر و صدا، کار در شرایط مکانی بد و نامناسب، کار در فضای باز که متصدیان پستهای سازمانی ذیل در استانهای سراسر کشور در حین کار با آن موجه می باشند، بدین وسیله در اجرای بند (3) ماده 68 قانون مدیریت خدمـات کشوری و بخشنامه شمـاره 50795/200-5/101/389 ایـن معاونت، میـزان امتیاز سختیشرایط کار متصدیان پستهای سازمانی ذی ربط به شرح جدول ذیل اعلام می گردد:
| ردیف | عناوین مشاغل | امتیاز |
| 1 |
رئیس اداره ثبت |
1000 |
| 2 |
معاون اداره ثبت |
900 |
| 3 |
بازرس ثبت |
900 |
| 4 |
کارشناس ارزیابی و عملکرد و پاسخ گویی به شکایات |
900 |
| 5 |
دادیار |
800 |
| 6 |
مسؤول ثبت شرکتها |
700 |
| 7 |
ممیز ثبت شرکتها |
650 |
| 8 |
مسؤول اجرا |
700 |
| 9 |
ممیز اجرا |
650 |
| 10 |
متصدی ثبت تغییرات |
600 |
| 11 |
متصدی ثبت نام تجاری و پلمپ دفاتر |
600 |
| 12 |
متصدی وصول و توزیع خلاصه معامله |
600 |
| 13 |
کارشناس امور دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق |
800 |
| 14 |
ممیز امور املاک |
800 |
| 15 |
دبیر هیأت |
800 |
| 16 |
کارشناس ثبت شرکتها |
700 |
| 17 |
متصدی ومسؤول دفتر بازداشتی |
700 |
| 18 | متصدی وصول، توزیع و پاسخ به استعلامات | 600 |
| 19 | کارشناس تعیین نام شرکتها | 600 |
| 20 | کارشناس ثبت اختراعات | 800 |
| 21 | کارشناس ثبت علائم | 800 |
| 22 | کارشناس ثبت طرحهای صنعتی | 800 |
| 23 | کارشناس اجرا | 800 |
| 24 | کارشناس امور بازداشتی | 600 |
خاطر نشان می سازد، امتیازات تعیین شده برای متصدیان پستهای سازمانی مورد اشاره بر اساس امتیازات مربوطه و بر اساس حاصل ضرب امتیاز پست مورد تصدی ضربدر ضریب سالانه تعیین و از تاریخ صدور این مجوز مشروط به پیش بینی اعتبار لازم در بودجه سال جاری قابل پرداخت خواهد شد. - معاون"
- مصوبه شماره 16139/92/230-20/9/1392 معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور
"مسؤولین محترم هماهنگی هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری
موضوع: برقراری فوق العاده سختی شرایط محیط کار
با سلام و احترام، از آن جا که متعاقب درخواست دفاتر هماهنگی هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری و پیگیریها و اقدامات دبیرخانه هیأت عالی نظارت و دستور ویژه جانشین محترم معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، برقراری فوق العاده سختی شرایط محیط کار برای کارگزاران امر رسیدگی به تخلفات اداری در دستگاههای مشمول قانون فوق، به شرح نامه شماره 124283/92/222/د-19/9/1392 مورد موافقت معاونت محترم هماهنگی اجرای مقررات اداری قرار گرفته است. لذا ضمن ارسال تصویر نامه مزبور، خواهشمند است مراتب به امور اداری ذی ربط منعکس شود تا در چهارچوب تعیین نسبت به برقراری فوق العاده یاد شده برای اشخاص ذی نفع اقدام نمایند. - معاون "
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس امور حقوقی و قوانین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به موجب لایحه ای که به شماره 392-20/2/1395 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده اعلام کرده است:
"دیوان عدالت اداری – دفتر هیأت محترم عمومی
با سلام و احترام،
بازگشت به نامه شماره 95099800000000070-30/1/1395 با توجه به هماهنگی به عمل آمده با امور ذی ربط این سازمان، به استحضار می رساند:
فوق العاده سختی شرایط کار به متصدیان مشاغلی تعلق می گیرد که با وجود رعایت شرایط بهداشتی و ایمنی مربوط، شاغل در معرض ابتلاء یا عوارض نامطلوب قرار گرفته و یا این که ماهیت وظایف آنان احتمال بروز بیماری یا عوارض نامطلوب بدنبال داشته باشد. بنابراین با عنایت به این که به استناد مفاد بند (3) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری که مقرر می دارد « فوق العاد سختی شرایط محیط کار و کار در محیطهای غیر متعارف نظیر کار با اشعه و مواد شیمیایی، کار با بیماران روانی، عفونی و در اورژانس و در بخشهای سوختگی و مراقبتهای ویژه بیمارستانی تا 1000 امتیاز و در مورد کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره و کار در اعماق دریا، امتیاز یاد شده با تصویب هیأت وزیران تا سه برابر قابل افزایش خواهد بود. لذا با توجه به ذکر کلمه «نظیر» در مفاد بند مذکور، مصادیق محیطهای غیر متعارف و شرایط نامطلوب کاری فقط منحصر به موارد مذکور در مفاد بند یاد شده نمی شود و متصدیان پستهای سازمانی پیش بینی شده در تشکیلات دستگاههای اجرایی مشروط به دارا بودن شرایط، درجات و عوامل (26) گانه سختی شرایط محیط کار پیش بینی شده در جدول پیوست مصوبه شماره 54910/ت930هـ-9/8/1366 هیأت وزیران، می توانند از مزایای فوق العاده یاد شده با رعایت مقررات مربوطه بهره مند شوند.
با توجه به مراتب فوق تقاضای رد شکایت شاکی را دارد. اضافه می نماید برگ دوم دادخواست مورد اشاره به همراه مدارک ارسالی مشاهده نگردید. "
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 25/8/1395 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
بیان مصادیق سختی کار و کار در محیطهای غیر متعارف مندرج در بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 که موجب استحقاق پرداخت فوق العاده موضوع بند مذکور خواهد بود از باب تمثیل می باشد. بدیهی است تعیین مصادیق دیگر باید از حیث تشابه موضوع و ماهیت با موارد یاد شده سنخیت داشته باشد. با امعان نظر در عناوین پستهای سازمانی مصوب در بخشنامه های مورد شکایت هیچ گونه سنخیتی با مصادیق مذکور در بند 3 ماده 68 قانون فوق الذکر ندارد. بنابراین بخشنامه های شماره 7916/92/220- 26/4/1392، 43085/91/22- 25/11/1391 و 9557/92/220 - 14/5/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور و 16139/92/230-20/9/1392 معاون حقوقی و امور مجلس و استانهای معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور که به شرح منعکس در آنها بعضی مشاغل سازمانی مستقر در سازمانهای استانی جهاد کشاورزی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و کارگزاران امر رسیدگی به تخلفات اداری در دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله مصادیق مشاغل مذکور در بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری احصاء شده است، خلاف قانون تشخیص داده می شود و به استناد بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شوند.
محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری