آیین‌نامه مربوط به شرایط و طرز انتخاب و حدود وظایف و مسئولیتهای امین اموال
1376.11.05 - .74888ت17482ه - 1376.11.15 - 251
وزارت امور اقتصادی و دارایی
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1376.11.5 بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی
و به استناد ماده (34) قانون محاسبات عمومی کشور -مصوب 1366 - آیین‌نامه موضوع
ماده یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
[z]"آیین‌نامه مربوط به شرایط و طرز انتخاب و حدود وظایف و مسئولیتهای امین
اموال"
ماده 1 - امین اموال مأموری است که از بین مستخدمین رسمی با موافقت ذیحساب
ذیربط به موجب حکم وزارتخانه یا مؤسسه دولت به این سمت‌منصوب و مسئولیت حفظ و
حراست و تحویل و تنظیم حساب اموال و اوراقی که در حکم وجه نقد است و همچنین
کالاهای تحت ابوابجمعی خود را‌بر اساس مقررات این آیین‌نامه و آیین‌نامه اموال
دولتی و سایر مقررات مربوط به عهده خواهد داشت.
تبصره 1 - مقررات مربوط به صاحب جمعان در قوانین عمومی مورد عمل وزارتخانه‌ها و
مؤسسات دولتی در صورت عدم مغایرت با مفاد قانون‌محاسبات عمومی کشور برای امنای
اموال نیز قابل اجرا می‌باشد.
تبصره 2 - مأمورینی که تحت سایر عناوین شغلی در آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها،
موزه‌ها، انبارها و سایر موارد عهده‌دار مسئولیت حفظ و حراست اموال‌دولتی و
نگهداری حساب آنها می‌باشند، از لحاظ مسئولیتهای موضوع این آیین‌نامه در حکم امین
اموال خواهند بود.
تبصره 3 - مسئولیت تحویل و حفظ و حراست اموالی که توسط وزارتخانه‌ها و مؤسسات
دولتی به طور امانی به شرکتهای دولتی و مؤسسات و‌نهادهای عمومی غیر دولتی، تحویل
می‌گردد باید به عهده یک یا حسب ضرورت چند نقر از کارکنان ثابت و غیر موقت
دستگاه‌های مذکور که در حکم‌امین اموال خواهند بود محول گردد. مسئولیت موضوع این
تبصره رافع مسئولیت دستگاه تحویل گیرنده در مورد حفظ و حراست و اعاده اموال
مذکور‌نخواهد بود.
ماده 2 - وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی
غیر دولتی مجری طرح‌های عمرانی مکلفند به منظور حفظ‌و حراست و تحویل و تنظیم حساب
اموال طرح‌های مزبور برابر مقررات امین اموال تعیین و منصوب نمایند.
تبصره - امین اموال در شکرهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی در
ارتباط با طرح‌های عمرانی باید از بنی کارکنان ثابت و غیر موقت‌آنها منصوب گردد.
ماده 3 - امین اموال باید دارای شرایط زیر باشد:
الف - داشتن حداقل مدرک تحصیلی پایان دوره دبیرستان.
ب - داشتن صلاحیت و توانایی لازم برای انجام وظایف مربوط.
ج - سپردن تضمین مناسب در موارد و به میزانی که در مقررات مربوط پیش‌بینی شده است.
تبصره 1 - در صورت نبودن فرد واجد شرایط موضوع بند "الف" این ماده استفاده موقت
از افرادی که ضمن داشتن سایر شرایط دارای مدرک تحصیلی‌سوم متوسطه نظام آموزشی سابق
یا پایان دوره راهنمایی نظام آموزشی فعلی باشند به شرط دارا بودن حداقل دو سال
سابقه کار تجربی مربوط بلامانع‌است.
تبصره 2 - امنای اموال کتب کتابخانه‌ها، اشیای موزه‌ای، لوازم آزمایشگاهی، لوازم
فنی و نظایر آنها باید از بین کسانی انتخاب شوند که علاوه بر دارا‌بودن شرایط
مندرج در این ماده یا تبصره یک آن حسب مورد دارای اطلاعات فنی لازم نیز باشند.
ماده 4 - امین اموال از لحاظ وظایف مربوط به نگهداری حساب اموال دولتی و تنظیم
حساب آنها و تحویل و تحول اموال تحت ابوابجمعی و سایر‌مقررات مربوط زیر نظر
ذیحساب انجام وظیفه می‌نماید.
تبصره - ذیحساب مکلف است در فواصل زمانی مناسب حسب مورد به تشخیص خود و حداقل
سالی یک بار به طریق مقتضی به موجودی حساب‌امین اموال رسیدگی و در صورت مشاهده
کسری در ابوابجمعی امین اموال مراتب را جهت اقدام به وزارتخانه یا مؤسسه دولتی
ذیربط و وزارت امور‌اقتصادی و دارایی گزارش و تا حصول نتیجه موضوع را پیگیری
نماید.
ماده 5 - امین اموال مکلف است برای هر یک از اموال منقول غیر مصرفی تحت ابوابجمعی
خود با رعایت طبقه‌بندی مربوط یک شماره اختصاص دهد‌و شماره مذکور را در مورد
اموالی که الصاق برچسب به آنها میسر می‌باشد روی برچسب درج و به مال الصاق نماید و
در مورد اموالی که به تشخیص و‌پیشنهاد دستگاه اجرایی ذیربط و تأیید وزارت امور
اقتصادی و دارای الصاق برچسب به آنها میسر نباشد، ثبت مشخصات مال در دفاتر و
صورتحساب‌ها‌کافی خواهد بود.
تبصره 1 - شماره برچسب هر طبقه از اموال موضوع این ماده در مورد واحدهایی که بدواً
حساب اموال خود را بر اساس این آیین‌نامه تنظیم می‌نمایند‌از شماره یک شروع و با
رعایت تسلسل ادامه خواهد یافت و در مورد واحدهایی که دارای حساب اموال بر اساس
آیین‌نامه اموال دولتی هستند، شماره‌برچسب هر طبق به دنبال شماره برچسب‌های سابق
ادامه پیدا می‌کند.
تبصره 2 - نوع برچسب باید متناسب با وضعیت مال به صورتی که دوام لازم را داشته
باشد تهیه و به نحوی الصاق گردد که صدمه و خسارتی به مال‌وارد نیاید در صورتی که
در مورد برخی از اموال منقول غیر مصرفی بر حسب ضرورت از طرف وزارت امور اقتصادی و
دارایی برچسب خاصی تعیین و‌اعلام گردد امین اموال مکلف است در مورد اینگونه اموال
از همان نوع برچسب استفاده نماید.
ماده 6 - امین اموال مکلف است مشخصات کامل اموال منقول غیر مصرفی رسیده و فرستاده
واحد ابواب جمعی خود را به ترتیب شماره تخصیصی و‌بر حسب نوع و طبقه اموال در دفاتر
مربوط ثبت نماید.
تبصره - ثبت دفاتر موضوع این ماده باید با رعایت دستورالعمل طبقه‌بندی اموال به
عمل آید.
ماده 7 - امین اموال مکلف است در مواقعی که باید مالی با رعایت مقررات به طور
موقت یا دایم از واحد اداری ذیربط خارج شود با توجه به مجوز‌صادر شده از طرف
مقامات مجاز دستگاه مربوط پروانه خروج که دارای شماره ترتیب و حاوی مشخصات کامل
مال باشد در سه نسخه صادر و نسخه‌اول را به خارج کننده مال و نسخه دوم را به واحد
انتظامات تحویل و نسخه سوم را نزد خود نگهداری نماید، پروانه مذکور باید به امضای
امین اموال و‌مقام مجاز ذیربط رسیده باشد.
تبصره 1 - خروج خودروهای دولتی به منظور ارائه خدمت یا مأموریت اداری از شمول این
ماده خارج و تابع ضوابط مربوط به خود می‌باشد.
تبصره 2 - خروج دوچرخه، موبیلت و موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه که به منظور
خدمات یا انجام وظایف اداری تحویل کارکنان شده یا می‌شود و‌مسئولیت حفظ و نگهداری
آنها به عهده شخص تحویل گیرنده می‌باشد از شمول این ماده خارج است.
تبصره 3 - خروج موقت کتاب و نظایر آن از کتابخانه‌ها تابع ضوابط خاص خود می‌باشد.
تبصره 4 - در صورتی که مالی بدون پروانه خروج موضوع این ماده از واحد اداری ذیربط
خارج شود، مسئولیت آن به عهده واحد انتظامات مربوط‌خواهد بود.
ماده 8 - امین اموال مکلف است صورتحساب اموال منقول غیر مصرفی رسیده و فرستاده
نیمه هر سال را تا آخر مهرماه همان سال و صورتحساب نیمه‌دوم را تا آخر فروردین ماه
سال بعد از روی دفاتر اموال در سه نسخه تنظیم و پس از امضای خود و رییس واحد ذی
حسابی تحویل نماید. ذی‌حساب‌مربوط پس از بررسی صورتحساب و امضای آن یک نسخه از
آنرا حسب مورد در مرکز به وزارت امور اقتصادی و دارایی و در استانها به اداره کل
امور‌اقتصادی و دارایی استان مربوط ارسال و نسخه دیگر آن را به واحد متبوع ارسال و
نسخه سوم را نزد خود نگهداری می‌نماید.
ماده 9 - امین اموال مکلف است اموال منقول رسیده و فرستاده مصرفی و در حکم مصرفی
ابوابجمعی خود را در دفتری مطابق نمونه‌ای که از طرف‌وزارت امور اقتصادی و دارایی
ابلاغ شده است، ثبت موده و صورت موجودی آخر سال خود را در سه نسخه تنظیم و پس از
امضای خود و رییس واحد‌ذیربط به ذیحسابی ارسال نماید.
ذیحساب مربوط پس از بررسی صورتحساب و امضای آن منتهی تا آخر فروردین ماه سال بعد
یک نسخه آنرا حسب مورد در مرکز به وزارت امور‌اقتصادی و دارایی و در استانها به
اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان مربوطه ارسال و یک نسخه آنرا به واحد متبوع
ارسال و نسخه آخر را نزد خود‌نگهداری می‌نماید.
ماده 10 - دفاتر اموال باید بدون خدشه و قلم خوردگی ثبت و نگهداری شود و هر گاه
اشتباهی در ثبت اقلام رخ دهد امین اموال مکلف است توضیح‌لازم را به امضای خود در
ستون ملاحظات در مقابل نام مال قید نماید.
ماده 11 - در پایان سال مالی ایمن اموال ذیل آخرین ردیف ثبت شده دفاتر اموال را
بسته و امضا می‌نماید و از صفحه بعدی همان دفتر جهت ثبت‌مشخصات اموال سال مالی بعد
استفاده خواهد نمود.
تبصره - ثبت مراتب حذف هر قلم از اموال فرستاده در دفاتر بایستی در مقابل مشخصات
رسیده همان مالی انجام شود.
ماده 12 - آن دسته از دستگاه‌های دولتی مشمول این آیین‌نامه که با توجه به طبع و
ماهیت برخی از اموال دولتی از قبیل اموال موزه‌ها، کتب کتابخانه‌ها‌و انواع کالای
انبارها، برای حفظ و حراست و تنظیم و نگهداری حساب و تحویل و تحول آنها از روشها
خاصی استفاده می‌نمایند با موافقت وزارت‌امور اقتصادی و دارایی در مورد این قبیل
اموال بجای استفاده از روشهای مقرر در این آیین‌نامه وشهای مربوط را اعمال خواهند
نمود.
ماده 13 - امین اموال مکلف است اموال منقول امانی رسیده را بلافاصله بدون تخصیص
بر حسب در دفتری که نمونه آن توسط وزارت امور اقتصادی و‌دارایی تعیین می‌شود ثبت و
فهرست آنها را در فرم مربوط که به تأیید ذیحساب یا اداره مجاز از طرف او نیز رسیده
است در سه نسخه تنظیم و یک نسخه‌را توسط ذیحساب و حسب مورد به وزارت امور اقتصادی
و دارایی یا اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان و نسخه دوم را به واحد متبوع
ارسال و‌نسخه سوم را نزد خود نگهداری نماید.
ماده 14 - پس از انقضای زمان تعیین شده برای استفاده از مال امانی، امنای اموال
واحدهای گیرنده و دهنده مال امانی مکلفند به منظور استرداد مال‌مذکور، مراتب را به
موقع به واحدهای متبوع خود کتباً گزارش نمایند.
در صورت استرداد مال باید صورت جلسه لازم مطابق نمونه مربوط در چهار نسخه تنظیم و
پس از تأیید ذیحساب و یا افراد مجاز از طرف او نسخه‌ای‌به هر یک از واحدهای متبوع
و دو نسخه دیگر آن به تحویل دهنده و تحویل گیرنده تسلیم شود.
ماده 15 - امین اموال (انباردار) مکلف است در آخر هر سال نسبت به شمارش موجودی
اموال تحت ابوابجمعی خود با حضور نماینده رییس دستگاه‌اجرایی ذیربط مطابق فرمی که
از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین می‌گردد در سه نسخه اقدام و پس از تأیید
رییس اداره و ذیحساب مربوط‌حداکثر تا فروردین ماه سال بعد نسخه اول را حسب مورد در
مرکز به اداره کل اموال دولتی و در استانها به اداره کل امور اقتصادی و دارایی
استان مربوط‌تحویل و نسخه دوم را به واحد متبوع خود ارسال و نسخه سوم را نزد خود
نگهداری نماید.
ماده 16 - امین اموال مکلف است فهرست مشخصات اموال غیر منقول ابوابجمعی خود را
حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه تهیه‌و به ذیحسابی مربوط ارسال و
تغییرات بعدی را بلافاصله گزارش نماید.
ماده 17 - چنانچه امین اموال منصوب شده بر اساس ماده (34) قانون محاسبات عمومی
کشور، همان جمعدار قبل اموال باشد امین اموال باید در دفاتر‌مورد عمل شروع فعالیت
خود را با سمت امین اموال و بر اساس این آیین‌نامه مشخص و تفکیک نماید و در مواردی
که واحد مربوط قبلاً دارای جمعدار‌اموال بوده و امین اموالی غیر از جمعدار قبلی
برای آن در نظر گرفته شود جمعدار سابق مکلف به تحویل اموال ابوابجمعی خود به امین
اموال با تنظیم‌صورت جلسه‌ای که به امضای رییس واحد و ذیحساب مربوط یا نمایندگان
آنها رسیده باشد خواهد بود، یک نسخه از صورت جلسه مزبور برای‌ذی‌حساب ارسال و نسخه
دیگر نزد امین اموال نگهداری می‌شود.
ماده 18 - در صورتی که امین اموال تغییر سمت یافته یا به نحوی از انحاء سمت امین
اموالی از وی سلب شود مکلف است به ترتیب مقرر در ماده(17) این آیین‌نامه نسبت به
تحویل اموال ابوابجمعی خود به امین اموال جدید اقدام نماید.
تبصره - در مواردی که امین اموال یا جمعدار سابق موضوع ماده (17) این آیین‌نامه
از تحویل ابوابجمعی خود به امین اموال جدید استنکاف نماید یا به‌هر علت حضور وی
برای تحویل اموال تحت ابوابجمعی میسر نباشد تحویل اموال و دفاتر و سابق مربوط با
حضور رییس واحد و ذی حساب مربوط یا‌نمایندگان آنها و نماینده دیوان محاسبات کشور
انجام خواهد شد. تحویل و تحول موضوع این تبصره مانع از رسیدگی واحد ذیربط در مورد
علت‌استنکاف یا عدم حضور امین اموال یا جمعدار سابق و اقدامات قانونی لازم در این
زمینه نخواهد بود.
ماده 19 - امین اموال مکلف است صورت اموال منقول غیر مصرفی موجود در هر اطاق یا
محل را با ذکر مشخصات کامل در سه نسخه تنظیم و پس از‌امضای خود و یک نفر از
کارکنان واحد ذیربط که از طرف رییس اداره مربوط معرفی شده است، تنظیم و یک نسخه
آنرا نزد خود نگهداری و نسخه دوم‌را به کارمند مذکور تحویل و نسخه سوم را در اطاق
یا محل مربوط الصاق نماید. هر نوع نقل و انتقال و جابجایی در اموال موضوع این ماده
با رعایت‌مقررات مربوط و به اطلاع قبلی امین اموال ذیربط مجاز می‌باشد و کارکنان
فوق‌الذکر که صورت اموال به امضای آنها می‌رسد مکلفند قبل از هر نوع نقل‌و انتقال
و جابجایی و همچنین در صورت بروز کسری و نقصان در اموال مزبور مراتب را از طریق
رییس با کارمند ارشد واحد ذیربط برای اقدامات لازم‌کتباً به امین اموال مربوط اعلام
نمایند.
تبصره - امنی اموال می‌تواند به تشخیص و موافقت رییس هر واحد اموال منقول غیر
مصرفی را که بر اساس وظایف و مأموریتهای محوله مورد استفاده‌یک یا چند نفر از
کارمندان مذکور مقدور باشد (مانند دوربین و ماشین حساب و نظایر آن) با اخذ رسید
ذیل صورت مشخصات اموال مزبور به کارمند‌مربوط بسپارد. صورت مشخصات اموال مزبور به
کارمند مربوط بسپارد. صورت مشخصات مورد اشاره در سه نسخه تنظیم و نسخه اول آن نزد
امین‌اموال نگهداری و نسخه دوم به تحویل گیرنده تسلیم و نسخه سوم در اطاق یا محل
مربوط الصاق خواهد شد.
کارمندانی که اموال موضوع این تبصره به آنها سپرده نمی‌شود تا زمانی که بر طبق
وظایف و مأموریتهای محوله اموال مذکور را در اختیار دارند در مورد‌حفظ و حراست
آنها مسئول هستند و مکلفند این قبیل اموال را بلافاصله پس از رفع نیاز اداری یا
تغییر سمت یا بازنشستگی با اخذ رسید به امین اموال‌مربوط تحویل نمایند.
ماده 20 - دستگاه‌های دولتی مکلفند با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت
به تنظیم و اجرای برنامه‌های آموزشی لازم برای امنای اموال و‌سایر مأموران مربوط
به منظور فراهم آوردن موجبات حسن اجرای وظایف و مسئولیتهایی که در رابطه با اموال
دولتی تحت اختیار به عهده آنها محول‌می‌باشد اقدام نمایند.
ماده 21 - امین اموال مکلف است در صورت مفقود شدن یا از بین رفتن یا وارد شدن
خسارت به مال نشای از سیل، زلزله، سرقت یا آتش‌سوزی یا هر‌علت دیگر مراتب را کتباً
به واحد ذیربط اطلاع دهد تا پس از گواهی رییس واحد مزبور مراتب به وزارتخانه یا
موسسه دولتی مربوط برای رسیدگی و‌اقدام لازم گزارش گردد.
ماده 22 - امین اموال اوراق بهادار که مسئولیت حراست و تحویل و تحول و تنظیم حساب
اوراق در حکم وجه نقد را به عهده دارد وظایف خود را با‌رعایت این آیین‌نامه و بر
اساس دستورالعملی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ابلاغ می‌گردد زیر
نظر ذیحساب انجام خواهد داد.
ماده 23 - با توجه به اهمیت وظایف و مسئولیتهای امنای اموال و ضرورت حفظ و حراست
اموال دولتی که قسمتی از بیت‌المال را تشکیل می‌دهد‌سازمان امور اداری و استخدامی
کشور موظف است فوق‌العاده شغل امین اموال و شغل موزه‌دار را که از لحاظ رعایت
مسئولیتهای موضوع این آیین‌نامه‌در حکم امین اموال می‌باشد و همچنین موارد نظیر را
به نحوی پیش‌بینی نماید که انگیزه جذب افراد واجد صلاحیت برای مشاغل مذکور فراهم
گردد.
حسن حبیبی - معاون اول رییس جمهور